Het strand had al een paar keer de voorkeur gekregen, maar op de laatste vakantiedag gaan we dan toch nog naar de Plimoth plantation. The plantation is een interactief openluchtmuseum met echte Wampanoag- Indianen en blanke acteurs die helemaal in de rol kruipen van de Pilgrim Fathers. Op onze vorige Amerika reis hadden we een bijzondere ervaring met Indianen, door met grommende trucks een tocht te maken naar de Antelope Canyon, maar hier in dit museum werd getoond op welke wijze de Wampanoag in harmonie met de natuur leefden. Nou ja, het begin is wel opmerkelijk. Als we het Indianendorpje binnen komen wacht ons een Indiaan op in een moderne rolstoel. De man had in zijn jeugd polio gehad en kon daarom niet meer lopen. Vaardig manouvrerend met zijn elektrische rolstoel, vertelt hij ons over de opzet van het dorp, vraagt waar we vandaan komen en komt meteen op het voetbal te spreken. Ja ook hier! Hij vraagt ons om even links om de hoek te kijken. We geloven onze ogen niet. Daar staan op een klein veldje twee gebogen takken die dienst doen als doelen. De Wampanoag Indianen speelden dus rond 1600 al een soort voetbal als voorloper van het Amerikaanse football en rugby. Na onze verhandelingen dat voetbal oorlog is (volgens Michels) of juist een voorkoming daarvan, komen ook nog andere zaken aan bod.
Achter hem zien we een maïsveldje met daarin een soort uitkijktoren. De functie van de toren is echter een verassende. Als de moeders aan het werk waren in het maïsveld, deden ze hun kleine kinderen in deze veilige toren, zodat ze altijd een oog op hun kroost konden houden. Verder legde de Indiaan het verschil uit tussen de zomerhut en de winterhut. De laatste was van grote stukken boomschors gemaakt en hield de warmte binnen. De zomerhut had een rieten bedekking, die de vochtigheid opnam en de warmte tegenhield.
Op mijn vraag hoe hij bejegend zo worden als hij toen had geleefd, antwoordde de Indiaan dat hij heel goed opgevangen zou zijn. Sowieso beschouwden Wamponeg de mensen met een fysieke of mentale handicap als mensen met een gave. Zij werden vaak geraadpleegd, omdat ze verondersteld werden een goed contact met de geestelijke wereld te hebben. Bijzonder!
We komen een jonge Indiaan tegen die bezig is een boot te maken. Nou ja, hij laat vooral de natuur zijn gang gaan, zonder al te veel fysieke inspanning. Er is een vuurtje aangelegd in de stam, waardoor de stam langzaam uitholt, totdat er een in dit geval zeewaardige kano overblijft. Dit hele proces neemt ongeveer vier dagen in beslag. We zien wel enkele boomstam-kano's aan de kant in het water liggen, maar het lijkt erop dat ze half gezonken zijn. Tineke houdt het erop, dat ze door de regen wat dieper zijn komen te liggen.
We lopen door naar een paar vrouwen, die aan het koken zijn. Het koken gebeurt in principe buiten. Er hangt een ijzeren pot boven het vuur die de Wampanoag via ruilhandel verkregen hadden. Het liefst werken ze echter met lemen kommen en potten omdat dan de smaak beter bewaard blijft. In de ijzeren pot wordt een vissoep gemaakt en in de lemen pot en preutje met maïs, bonen, uien en knoflook. Het zag er niet heel appetijtelijk uit, dus ik vroeg of ze dit zelf ook daadwerkelijk aten. Ja hoor, vanochtend was de vissoep al genuttigd. Een brutale toeriste wil even samen met hen op de foto. Vervolgens pakt ze de pollepel om in de pot te roeren. De vrouwen weten echter ook hun mondje te roeren en maken haar duidelijk dat dat niet de bedoeling is. Volgens de vrouwen hadden ze tot de komst van de blanken ook geen last gehad van ziektes zoals diabetes. Ze aten alleen natuurlijke producten en ze aten ook alleen maar als ze honger hadden. Er wasgeen specifieke indeling in ontbijt, lunch of diner.
We hebben later in het restaurant een Wampanoag gerecht gehad genaamd qouhog. Een gestoomde mossel, waarbij de inhoud in de schelp vermengd was met kruiden erwten en maïs. Het was heerlijk en pittig!
We zagen verder hoe de hutten er van binnen uitzagen. Beide hutten hebben ronde vormen. In het midden is een vuur en boven de vuurplaats is op het dak een schuin paneel geplaatst waardoor de rook naar buiten kan en er geen sneeuw of regen naar binnen komt. Zoals een jonge Indiaan opmerkt hier geen hoeken zoals bij de Engelsen. Volgens hem is de luchtcirculatie en warmteregulering slim en eenvoudig geregeld. Langs de wanden hangen matten waarachter de warme lucht naar beneden gaat en onder de banken doorkomt . (Ik vond het inderdaad later opmerkelijk te zien dat in het Engelse huis de rook ondanks de schoorsteen binnen bleef hangen) Op de banken in de hut liggen de huiden van de dieren die daar leefden, maar niet van koeien , varkens geiten of schapen die door de Engelsen geïmporteerd zijn. De zomerhut was inderdaad opmerkelijk koel op deze warme dag. Prima plek om af te koelen na een potje Indian Football. We zagen verder op het 'voetbalveldje' enkele spelletjes die kinderen en jongeren deden. Veel oog-hand coördinatie spelletje waarmee vaardigheden geoefend werden die ze later nodig hadden. De kinderen hoefden geen volwassen activiteiten te doen, totdat ze eraan toe waren. Uiteraard sprak Riemy dit heel erg aan!! Jongens gingen dan met hun vader mee vissen en de meisjes mee koken of maïs verbouwen. Ook hier verloopt het proces heel natuurlijk. Geen puberteits problematiek. Met de Nederlanders handelden ze overigens al rond het eind van de 16 eeuw.
De Wampanoag leefden in harmonie met de natuur. Ze beschouwden de aarde als een levend wezen . Alle daarop levende wezens zijn met elkaar en met de aarde en haar 'Creator' verbonden. Als ze planten, gewassen of dieren uit de natuur namen om te eten, deden ze dat omdat het ging om het voortbestaan, maar ze deden dit ook met respect en dankbaarheid naar de 'Creator' die alles zo voorzien had.
Ach, ik had nog wel veel langer willen blijven, maar we wilden de rest ook nog zien. De nederzetting bij de blanken had natuurlijk wel iets bekends. De mensen liepen hier in 17- eeuwse kledij en spraken het Engels uit die tijd. How do you fare? De acteurs antwoorden alleen maar vanuit het perspectief van de 17e eeuw. Je hoefde ze echt niet naar de uitslag van het WK voetbal te vragen!
Ze verbouwden tabak, die alleen in Amerika verkocht mocht worden. In Engeland lag er een veto op.
Ik vroeg een van de mannen hoe hun leven in Leiden was geweest, voordat ze naar Amerika gingen. Ze werden goed behandeld door de Nederlanders. De reden om naar Amerika te gaan was dat ze daar land konden krijgen. Maar daar moest je wel wat voor over hebben : Zeven jaar in een klein hutje wonen van de maatschap. Na die zeven jaar mochten ze dan eindelijk zelf een stuk land hebben en daar hun eigen huis op bouwen. De oudste straat van Amerika ligt trouwens in Plymoth en heet de Leyden street.
En wat ze er ook voor over moesten hebben was de reis met het schip de Mayflower vanuit Leiden naar Amerika. We hadden al gelezen dat de reis 2 maanden had geduurd, maar we waren toch wel onder indruk van de barre omstandigheden, toen we de replica van de Mayflower bezochten in Plimoth. Wat een klein schip! We konden ons met geen mogelijkheid voorstellen dat hier 102 mensen mee vervoerd waren in het dekruim. Ook hier liepen weer acteurs rond die je vragen kon stellen. Voor mensen hadden veel langer dan 2 maanden op het schip gezeten. De afvaart in Leiden was een aantal keer uitgesteld. Bij aankomst kon men ook nog lang niet van boord, omdat de huizen nog gebouwd moesten worden. Dat hield in dat veel 7 maanden lang vertoefden op dit schip. Er was nauwelijks ruimte. Men bracht de tijd door met zingen, bidden, wachten en slapen. Geen ruimte voor een potje voetbal. Van de 102 Pilgrimfathers stierf binnen een jaar na aankomst de helft! Tineke kreeg het benauwd op het schip, m.n. door de warmte. De rest toch ook wel een beetje, omdat we ons nu zeer levendig konden voorstellen hoe de omstandigheden in die tijd waren. We zijn het erover eens dat als we in die tijd hadden geleefd we de voorkeur aan de Indiaanse levensstijl zouden hebben gegeven. Stel je voor om zo in harmonie met de natuur een potje Indian Football te mogen spelen.